Skip to main content

Toegankelijk schrijven

Een webtekst opmaken gaat niet alleen over vormgeving, maar ook over betekenis toevoegen. De opmaak van een tekst voegt betekenis van een woord of een zin toe (semantiek). Dat maakt dat de content ook begrijpelijk is voor zoekmachines zoals Google en mensen die schermlezers of spraakbediening gebruiken.

Digitale toegankelijkheid betekent dat iedereen, dus óók mensen met een beperking, volledig gebruik kunnen maken van websites en apps. Iedereen moet informatie en diensten op websites en in apps , kunnen lezen of beluisteren en gebruiken. Denk aan online een paspoort aanvragen, je rijbewijs verlengen, je belastingaangifte indienen, iets kopen in een webwinkel, online vergaderen, online televisiekijken, samen beeldbellen, online een bibliotheekboek reserveren of een maaltijd bestellen: digitale toegankelijkheid betekent dat iedereen online volledig mee kan doen.

Achtergrondinformatie

Voor wie is digitale toegankelijkheid belangrijk?

Voor iedere websitebezoeker of app-gebruiker is het belangrijk dat websites en apps volledig toegankelijk zijn, want een toegankelijke website of app verhoogt voor iederéén het gebruiksgemak. Maar digitale toegankelijkheid is echt noodzákelijk voor mensen met een:

  • visuele beperking

  • auditieve beperking

  • verstandelijke beperking

  • beperkte handfunctie

  • autisme

  • beperkte leesvaardigheid.

Wat hebben mensen met een beperking nodig?

Wat mensen met een beperking nodig hebben om goed gebruik te kunnen maken van een website of app, verschilt per beperking.

  • Blinden, slechtzienden en kleurenblinden: ondersteuning voor voorleessoftware, met toetsenbord kunnen navigeren (i.p.v. met de muis), tekst kunnen vergroten, goed kleurcontrast, alternatieve teksten voor afbeeldingen, lineaire en logische vormgeving.

  • Doven en slechthorenden: ondertiteling of transcriptie bij video, lineaire en logische vormgeving, eenvoudig Nederlands.

  • Mensen met een beperkte handfunctie: met toetsenbord kunnen navigeren of spraaknavigatie, ruimte om invoervelden heen, grote, aanklikbare acties.

  • Mensen met een cognitieve beperking: schermlezer, rustige vormgeving, duidelijke en logische navigatie, eenvoudig Nederlands.

  • Mensen met autisme of dyslexie: schermlezer, rustige vormgeving, eenvoudige en korte zinnen.

Koppen

Koppen zijn belangrijk bij de structuur van een pagina. Een goed gebruik van koppen is van groot belang.
Denk hierbij aan:

  • Gebruik kopstijlen voor alle koppen.

  • Gebruik één h1 per pagina.

  • Sla geen niveaus over bij kopstijlen, ga dus niet van een h1 naar een h3.

  • Gebruik geen kopstijl voor teksten, zoals een opmerking.

  • Een kop is kort en krachtig.

  • De belangrijkste woorden staan vooraan.

  • Een kop is op zichzelf staand. Het is begrijpelijk zonder context.

Gebruik van h2 op een webpagina

Een goede kop schrijven en ook de juiste koppstijl gebruiken is handig omdat Google kan zien wat de titel van uw pagina is. Blinde gebruikers vinden het ook erg handig als er een kopstijl gebruikt is, want door deze opmaak vertelt de screenreader wat de titel van de pagina is.

Kopstijlen zichtbaar gemaakt met HeadingsMap. Er is geen juiste volgorde gehanteerd.

Tekstalternatieven

Blinde gebruikers en zoekmachines kunnen geen afbeeldingen zien. Gebruik je een afbeelding die extra informatie overbrengt, dan moet je deze afbeelding voorzien van een tekst alternatief, dit is de zogenoemde alt-tekst. De lengte van de alt-tekst is maximaal 125 tekens. Het is soms lastig op te bepalen of een afbeelding informatief of decoratief is. De belangrijkste vraag is: mis je informatie als je de afbeelding weg laat? Zo niet, dan heb je geen alt-tekst nodig.

  • Geef een afbeelding die informatie overbrengt een tekstueel alternatief.

  • Geef niet-informatieve afbeeldingen geen tekstueel alternatief.

  • Gebruik geen afbeeldingen van tekst, tenzij het niet anders kan. Op kleine apparaten wordt het vaak ook te klein om te lezen.

  • Beschrijf bij aanklikbare afbeeldingen de bestemming (URL) in de alt-tekst.

  • Gebruik bij een complexe afbeelding zoals een grafiek een alternatief in tekst geschreven.

Links een decoratieve afbeelding en rechts functionele afbeeldingen. In het geel is de alt-tekst weergegeven.

Aan de hand van een paar vragen kun je vaststellen of een alt-tekst nodig is en zo ja, welke:

  1. Is de afbeelding aanklikbaar?
    o Nee, ga naar 2
    o Ja, ga naar 3

  2. Is de afbeelding informatief?
    o Nee, hij is decoratief. Gebruik lege alt-tekst. Of plaats de afbeelding via css.
    o Ja, gebruik alt-tekst. Deze beschrijft de betekenis van de afbeelding.

  3. Staat er een tekst in de link?
    o Ja, gebruik lege alt-tekst
    o Nee. Gebruik alt-tekst. Deze beschrijft de bestemming van de link.

Stroomschema voor het plaatsen van alt-tekst, zie uitleg hierboven.

Tabellen

Eenvoudige tabellen zijn handig om informatie kort en overzichtelijk weer te geven.

  • Gebruik tabellen alleen om data te presenteren. Niet om de pagina op te maken.

  • Gebruik het th-element voor rij- en kolomkoppen.

  • Gebruik afkortingen bij lange rij- en kolomlabels.

  • Geef tabellen een kop.

  • Vermijd samenvoegen van cellen.

Goed opgemaakte tabel (gemeente Vught)

Lijsten
  • Gebruik bij opsommingen de opsommingoptie van de teksteditor.

  • Gebruik een genummerde lijst wanneer de volgorde van belang is.

Genummerde lijst voor een auto route

Links

Hypertekst links zijn de basis elementen van websites. Daarom is het toegankelijk maken van links de basis en meest belangrijkste onderdeel van webtoegankelijkheid.
Een linktekst is betekenisvol en begrijpelijk. Dat is belangrijk voor zowel de scannende lezer als voor mensen die blind zijn en de tekst opgelezen krijgen (of in braille uitgevoerd).

  • De linktekst is betekenisvol.
    De tekst geeft een goed idee van de inhoud waar de link naartoe linkt.

  • De linktekst is kort.
    Een link is makkelijk scanbaar.

  • De link is op de plek waar de lezer is.
    Bespreek je iets, plaats dan gelijk de link op de plek waar je het bespreekt. Dat is dus in de lopende tekst. Zet links niet buiten de context, bijvoorbeeld door ze onder de tekst te plaatsen.

  • Open geen nieuwe vensters of tabs.
    Terug navigeren is niet meer mogelijk in een nieuw venster. Gebruikers met een cognitieve of visuele beperking kunnen moeite hebben om te begrijpen wat er gebeurd is.

  • Schrijf het e-mail adres en telefoonnummer uit in de link
    Niet iedereen wil direct mailen of bellen of wil dat op een ander apparaat doen. Door het te laten zien kan de gebruiker de tekst eenvoudig overnemen.

Voorbeeld van een slechte en een goede link.

Video

Bied ondertiteling aan bij video’s zodat gebruikers die op dat moment geen audio kunnen beluisteren toch de video begrijpen. Dit is ook noodzakelijk voor gebruikers die doof zijn. Zij kunnen dan het verhaal lezen.

Instructievideo met ondertiteling

Documenten

Zet de informatie die u wilt delen op een pagina op uw website in plaats van bijvoorbeeld een Word-document of pdf te gebruiken. Documenten zijn moeilijk toegankelijk te maken voor iedereen.

  • Bied documenten aan voor informatie die bedoeld is om op te slaan of te printen.

  • Meld de grootte en het bestandtype in de linktekst.

Duidelijke tekstlink: formaat en grootte staan in de link.

Begrijpelijke taal

Schrijf teksten zo duidelijk en begrijpelijk mogelijk. Het helpt om teksten te schrijven op taalniveau B1. Dat is eenvoudig Nederlands.

Kenmerken van teksten op taalniveau B:

  • duidelijke titel en tussenkoppen;

  • actieve schrijfstijl met voorbeelden;

  • begrijpelijke woorden die iedereen kent;

  • korte en duidelijke zinnen;

  • gebruik niet alleen zintuigelijke teksten, zoals: klik op de knop rechts bovenin maar gebruik: Klik rechts bovenin op Patiëntenomgeving.

Vormgeving

Zorg ervoor dat de opmaak van uw website rustig is. Gebruik niet teveel verschillende kleuren. Houdt rekening met kleurencontrasten en zorg ervoor dat deze hoog zijn.

Links uitlijnen en een consistente opmaak


JavaScript errors detected

Please note, these errors can depend on your browser setup.

If this problem persists, please contact our support.